Święte drzewo, święty czas: odkryj olejek eteryczny z palo santo

Autor: Milena Ivanova*, aromaterapeuta kliniczny z Instytutu Tradycyjnej Medycyny Ziołowej i Aromaterapii w Londynie, MIFPA

Stoimy na progu Adwentu – a wraz z nim nadchodzi grudzień, miesiąc wewnętrznej harmonii, ciepła i przygotowań do najpiękniejszych świąt w roku. To czas, w którym bardziej niż zwykle potrzebujemy spokoju i chwil wyciszenia. Dlatego dziś chcemy przybliżyć aromat, który od setek lat wspiera ludzi w odnalezieniu równowagi i duchowego skupienia: olejek z palo santo.

Ponieważ o kadzidłowcu pisałam już kilkukrotnie — a jest on naturalnym wyborem, gdy mówimy o aromatach towarzyszących najważniejszym religijnym uroczystościom — tym razem sięgam po coś mniej oczywistego. Chcę opowiedzieć o olejku eterycznym z palo santo (Bursera graveolens). Podobnie jak kadzidłowiec, również on działa na poziomie duchowym, emocjonalnym i energetycznym. To właśnie te właściwości sprawiają, że jest tak wyjątkowy na ten świąteczny czas.

Olejki z kadzidłowca i palo santo: jak bliscy krewni

Gdyby w świecie olejków eterycznych istniały „pokrewieństwa”, palo santo i kadzidłowiec byłyby bliskimi kuzynami. Oba gatunki należą do tej samej rodziny Burserowatych. Mają zbliżony skład chemiczny z dominującym limonenem, a ich aromaty mają wiele wspólnych nut. Co najważniejsze, ich właściwości terapeutyczne i zastosowania również okazują się zaskakująco podobne.

Palo santo jeszcze do niedawna było w naszej części świata praktycznie nieznane, ale w ostatnich latach zdobyło popularność. W sklepach ze zdrową żywnością, niektórych studiach jogi, spa czy przestrzeniach poświęconych pracy z ciałem i energią, można znaleźć najczęściej drewniane patyczki palo santo, używane do okadzania. Podobnie jak w naszej tradycji kościelnej od wieków okadza się przestrzeń kadzidłem w celu jej oczyszczenia — zarówno fizycznego, jak i duchowego — tak w Ameryce Południowej drewno palo santo od setek lat towarzyszy szamanom w rytuałach i praktykach duchowych.

Święte drzewo z Ameryki Południowej

Palo santo to aromatyczne, dziko rosnące drzewo z tropikalnych lasów Peru, Ekwadoru i wysp Galapagos. Należy do tej samej rodziny, co mirra, kadzidło i kopal. Jego nazwa oznacza „święte drzewo” i ściśle łączy się z wielowiekową praktyką leczniczą oraz tradycją ceremonii południowo- i środkowoamerykańskich szamanów — curanderos.

W Ameryce Południowej korę palo santo tradycyjnie spalano w celu usuwania negatywnej energii z domowych przestrzeni. Olejek eteryczny stanowi współczesną wygodniejszą formę.  Można go stosować w dyfuzji podczas modlitwy, medytacji, pracy energetycznej czy rytuałów oczyszczających. Symbolizuje odnowę i odrodzenie.

Co ciekawe samo drzewo nie jest ścinane. Żyje około 100 lat, a następnie umiera w sposób naturalny. Dopiero gdy pień spocznie na ziemi na okres od 4 do 10 lat, zachodzi w nim wyjątkowa biochemiczna przemiana. Powstaje cenna żywica, z której destyluje się olejek eteryczny.

Olejek palo santo — aromatyczny eliksir

Olejek eteryczny z palo santo powstaje w procesie destylacji parowej z żywicy martwego drzewa. W niektórych lokalnych społecznościach destyluje się także owoce, uzyskując inną odmianę olejku o odmiennym profilu chemicznym i zapachowym.

Aromat olejku jest głęboki, oleisty, słodki, z intrygującą, cytrynowo-miętową nutą. Wyczuwa się w nim egzotyczną słodycz, która czyni go łatwo rozpoznawalnym. Wśród głównych składników chemicznych znajdziemy limonen, alfa-terpineol, beta-bizabolene, karwon, trans-karweol czy junenol. Limonen, zwykle kojarzony z olejkami cytrusowymi, odpowiada za świeże, cytrynowe akordy. Jego obecność w olejku pozyskiwanym z drewna jest rzadkością i właśnie dzięki niej wyjaśnia się wiele terapeutycznych właściwości palo santo.

Wsparcie subtelnych energii

Na poziomie psycho-duchowym olejek z palo santo wspiera delikatne, subtelne energie. Doskonale towarzyszy medytacji — podnosi nastrój, pomaga przy stanach lękowych i obniżonym samopoczuciu, wprowadza poczucie zaufania i ukojenia wobec dawnych, głęboko ukrytych emocji. Rozprasza negatywne energie, uziemia i buduje stan wewnętrznego spokoju. Oczyszcza zarówno ciało, jak i umysł.

Dodany do mieszanek do masażu, wspiera równowagę energetyczną i poczucie harmonii w całym organizmie.

Wsparcie w obniżaniu poziomu stresu

Wiele osób odbiera aromat olejku z palo santo jako kojący i relaksujący. To właśnie te właściwości sprawiają, że olejek ten jest chętnie wybierany, gdy szuka się naturalnej pomocy w łagodzeniu skutków stresu. Najbardziej prawdopodobnym wyjaśnieniem działania antystresowego jest obecność w składzie limonenu. Wyniki dwóch badań naukowych z 2013 i 2014 roku pokazują, że inhalacja limonenu wpływa na obniżenie poziomu stresu i niepokoju (badania przeprowadzono na modelach zwierzęcych).

Na poziomie fizycznym: cenne działanie antyseptyczne, łagodzące i przeciwzapalne

Dzięki obecności takich związków jak limonen czy karwon, olejek eteryczny z palo santo okazuje się niezwykle wartościowym olejkiem o działaniu antyseptycznym i oczyszczającym. W tradycji używa się go pomocniczo przy drobnych urazach czy skaleczeniach. Warto wiedzieć, że sprawdza się również przy przeziębieniach oraz w dolegliwościach ze strony układu oddechowego.

Olejku z palo santo używa się także w przypadku problemów trawiennych, dolegliwości układu nerwowo-mięśniowego i oddechowego. Znany jest również z korzyści, jakie może przynieść skórze.

Właściwości przeciwbólowe i przeciwzapalne

Olejek z palo santo stosuje się w łagodzeniu różnego rodzaju bólu — przy dolegliwościach stawowych i artretycznych, bólach głowy, gardła, przy naciągnięciach, sztywności stawów i mięśni. Wiele wskazuje na to, że właściwości przeciwbólowe wynikają z wysokiego udziału limonenu. Jest to związek dobrze poznany — badanie z 2017 roku potwierdza jego działanie zarówno przeciwbólowe, jak i przeciwzapalne.

Środki ostrożności

Według Tisseranda i Younga jednym z głównych ryzyk związanych ze stosowaniem olejku z palo santo jest jego stosunkowo szybka oksydacja (co również wiąże się z obecnością limonenu). Utleniony olejek może podrażniać skórę, dlatego ważne jest przechowywanie go w ciemnym i suchym miejscu oraz bardzo staranne zamykanie buteleczek. Palo santoo może także wykazywać działanie hepatotoksyczne — wewnętrzne stosowanie należy więc bezwzględnie wykluczyć.
Maksymalne, zalecane stężenie do aplikacji na skórę wynosi 3,4% (wg Tisseranda i Younga).

Olejek wyjątkowy i nie do pomylenia

To z pewnością niezwykły, bardzo specyficzny olejek. Nie mogę obiecać, że każdy zakocha się w jego aromacie, bowiem preferencje zapachowe są bardzo indywidualne, ale mogę zapewnić, że raz wdychając ten zapach, trudno o nim zapomnieć.

Którym olejkom towarzyszy duch świętości i medytacji: