Wesołych Świąt! Niech będzie to czas pełen światła, pokoju, miłości i zdrowia.

Dziś opowiem o Kadzidłowcu, którego zapach związany jest z duchowością i obrzędami religijnymi.

Milena Ivanova, aromaterapeuta kliniczny z Instytutu Tradycyjnej Medycyny Ziołowej i Aromaterapii w Londynie, MIFPA*

Moja osobista historia z kadzidłem

To, że opowiadam o olejku eterycznym z Kadzidłowca w okresie świątecznym, nie jest przypadkowe. Zanim jednak opowiem Wam o historii Kadzidłowca i jego właściwościach leczniczych, opowiem Wam o moich osobistych doświadczeniach z tym szczególnym aromatem.

Kiedy lata temu zaczęłam zgłębiać świat olejków eterycznych, naturalnie trafiłam na Kadzidłowiec. Był jednym z olejków, który dostałam do przetestowania. Otworzyłam buteleczkę, powąchałam i szybko ją zamknęłam. Zapach wydał mi się zbyt ciężki, przywodził na myśl religijne obrzędy w mrocznym kościele z czasów dzieciństwa. Ta asocjacja skazała olejek na zapomnienie, a buteleczka spędzała czas na półce, pokryta kurzem.

Jednak zgłębiając świat aromaterapii, nie mogłam uciec od Kadzidłowca. Jego zastosowanie pojawiało się w licznych publikacjach jako wsparcie w walce z bólem głowy, w pielęgnacji skóry oraz oczyszczaniu powietrza. Postanowiłam dać mu drugą szansę. Powoli wprowadzałam Kadzidłowiec do różnych kombinacji olejków: stosowałam je na skórę, używałam w dyfuzorze, łączyłam z innymi olejkami. Nie zauważyłam nawet, kiedy jego zapach zaczął sprawiać mi przyjemność. Zrozumiałam, że doświadczając korzyści płynących z danego olejku, zmienia się nasza percepcja jego zapachu. Tak oto moja relacja z Kadzidłowcem przeszła metamorfozę — z odrazy do miłości i wdzięczności.

Historia kadzidła

Duch świętości i medytacji towarzyszy kadzidłu od wieków. W Nowym Testamencie opisano, że Kadzidłowiec był jednym z darów Trzech Mędrców dla nowonarodzonego Jezusa. W tradycji chrześcijańskiej kadzidło symbolizuje modlitwę wznoszącą się do Boga, oczyszczenie i oddanie czci.

W starożytnym Egipcie Kadzidłowiec uznawano za „substancję prowadzącą do boskiego stanu”. Został znaleziony w grobowcu faraona Tutanchamona, zmarłego ponad 3300 lat temu. Wierzono, że Kadzidłowiec umożliwia powrót duszy do wyższych wymiarów.

Rzymianie również doceniali Kadzidłowiec, zwany „Olibanum” (od łacińskiego „oleum libanum”, czyli „olej z Libanu”). W niemal każdym domostwie trzymano Kadzidłowiec, aby chronił przed złem, oddawał cześć bogom i neutralizował nieprzyjemne zapachy.

W starożytnej Grecji Hipokrates wykorzystywał Kadzidłowiec w leczeniu ran, problemów trawiennych i schorzeń układu oddechowego. W Ajurwedzie natomiast Kadzidłowiec stosowany jest od ponad 5000 lat, a Maharishi Mahesh Yogi na nowo odkrył jego wartość jako środka leczniczego.

Substancja duchowa, „pionowa” jak dym wznoszący się do nieba

Żywice i uzyskiwane z nich olejki (Kadzidłowiec, Mirra, Benzoina itp.) zawsze kojarzono z okadzaniem i oczyszczaniem. Wyzwalany przez nie stan umysłu określa się jako „pionowy”, tak jak kierunek wznoszenia się dymu - wprost ku niebu. Pion można rozumieć jako oddalenie się od ograniczeń „manier i czynów” świata zewnętrznego oraz towarzyszących im konfliktów i napięć. Oddalenie do wnętrza - do głębi duszy. Kadzidłowiec ma moc wznoszenia ludzkiej świadomości na wyższy poziom, uwalniając nerwy od nadmiernego napięcia i pozwalając skupić się na transcendentalnej jedności naszego wewnętrznego Ja. Aromat olejku z Kadzidłowca jest świeży, balsamiczny, ciepły i drzewny, pomaga stworzyć świętą przestrzeń, w której można osiągnąć spokój i połączenie z samym sobą.

Produkcja olejku z Kadzidłowca

Aromatyczną żywicę Kadzidłowca ekstrahuje się z drzew z rodzaju Boswellia, zwłaszcza Boswellia sacra i Boswellia Carterii z rodziny burserowatych (Burseraceae). Drzewa rosną dziko, nie są uprawiane, pochodzą z górzystych części zachodnich Indii, południowej Arabii i północno-wschodniej Afryki, a żywicę zbiera się tam, gdzie jest jej najwięcej. Obecnie większość kadzideł dostępnych na rynku pochodzi z Somalii, Jemenu, Indii i Etiopii. Metody wydobywania żywicy nie zmieniły się zbytnio w ciągu ostatnich kilku tysięcy lat. Aby wydobyci „łzy” żywiczne (nazwane tak ze względu na ich kształt), wykonuje się nacięcia w korze i gałęziach drzewa, powodując uwolnienie żółtawej lub białej żywicy, która twardnieje. Żywicę można zbierać z drzew mających co najmniej 8–10 lat, dwa–trzy razy w roku. Ostatnia ekstrakcja jest najwyższej jakości. Z jednego drzewa można uzyskać od 10 do 20 kilogramów żywicy rocznie. Po trzech latach potrzebuje ono jednak kilkuletniej fazy odpoczynku. Olejek eteryczny otrzymywany jest poprzez destylację żywicy parą wodną. Na potrzeby przemysłu perfumeryjnego, poprzez zastosowanie rozpuszczalnika, wytwarza się także Absolut**

Lecznicze właściwości Kadzidłowca

Kadzidłowiec zawsze był ceniony nie tylko ze względu na aromat, ale także właściwości lecznicze. Olejek eteryczny z Kadzidłowca relaksuje, rewitalizuje, łagodzi, dodaje sprężystości i poprawia oddychanie. Jedną z najważniejszych sfer działania kadzidłowca jest układ nerwowy, doskonale sprawdza się przy napięciu nerwowym i wyczerpaniu, uspokaja umysł, pomaga w medytacji, modlitwie i praktykach duchowych. Skuteczny immunostymulator, szczególnie przydatny w przypadkach osłabienia układu odpornościowego na skutek stresu i depresji.

Silny środek przeciwzapalny: Żywicę leczniczą z kadzidła można stosować przy wszelkiego rodzaju stanach zapalnych, zwłaszcza przy problemach ze stawami i chorobami reumatycznymi, ale także przy każdym innym rodzaju zapalenia, m.in. dróg moczowych, jelita grubego itp. Stosowany miejscowo łagodzi bóle stawów i mięśni. U pacjentów cierpiących na zapalenie wielostawowe ból zmniejsza się o 60 do 70%, a obrzęk i sztywność stawów ustępują. Można to wytłumaczyć faktem, że ból jest kontrolowany przez tzw. prostaglandyny.

Ułatwia pracę układu oddechowego: Olejek eteryczny z Kadzidłowca ma silne działanie na układ oddechowy, pogłębiając i rewitalizując oddech, może pomóc w utrzymaniu rytmicznego, głębokiego oddychania. Jest odpowiedni do medytacji, ale także wzmacnia i wspiera układ oddechowy w miesiącach zimowych. Tradycyjnie stosowany jest przy dolegliwościach układu oddechowego, zwłaszcza związanych z napięciem nerwowym. Jest przydatny w przypadku astmy, kataru, zapalenia oskrzeli, kaszlu oskrzelowego, grypy, a nawet astmy oskrzelowej, ponieważ pomaga spowolnić częstość oddechów i umożliwia zwiększenie objętości oddechowej.

Skuteczny lek na okres zimowy: Stosowany do inhalacji olejek eteryczny ma zdolność rozpuszczania śluzu powstałego podczas kaszlu i przeziębienia. Jest to bardzo dobra profilaktyka w sezonie zimowym, chroniąca przed infekcjami. Już dwie lub trzy krople kadzidła rozpuszczone w niewielkiej ilości oleju bazowego, wcierane w szyję lub bezpośrednio rozpylane w pomieszczeniu, tworzą barierę przed wirusami.

Ochrona i pielęgnacja skóry: Przemysł kosmetyczny oferuje wiele produktów zawierających Kadzidłowiec, który zapobiega zmarszczkom i zapewnia optymalną pielęgnację skóry. Jest również bardzo skuteczny w leczeniu trądziku i wielu innych schorzeń skóry. Jako pielęgnacja skóry polecany jest przy gojeniu ran, skórze suchej i dojrzałej, bliznach, zmarszczkach, obrzękniętych i krwawiących dziąsłach, owrzodzeniach i nie tylko.

Holistyczny duchowy uzdrowiciel: Jak już wiadomo, poprzez swoje religijne i rytualne zastosowanie, Kadzidłowiec równoważy „świadomość emocjonalną” człowieka. Działa uspokajająco, nie powodując zmęczenia i przyczynia się do jasności myślenia. Kadzidłowiec korzystnie wpływa na stany depresyjne oraz działa uspokajająco na układ nerwowy, redukując niepokój i napięcie nerwowe.

Kadzidłowiec i choroby nowotworowe: Wiele spekuluje się na temat przeciwnowotworowych właściwości Kadzidłowca. To niestety zachęca do windowania cen przez handlarzy. Dlatego warto wspomnieć o faktach, mitach i legendach na ten temat.

A zatem fakty: Opublikowano niewiele badań naukowych – jak dotąd wyłącznie in vitro – dotyczących komórek nowotworowych, dlatego jest zbyt wcześnie, aby wyciągnąć ostateczne wnioski na temat przeciwnowotworowego działania Kadzidłowca i jego ekstraktów, takich jak olejek, hydrolat, ekstrakt alkoholowy lub CO2 itp. Nie możemy więc powiedzieć, że Kadzidłowiec leczy raka. Jednak możemy powiedzieć, że Kadzidłowiec może być naprawdę ważnym sprzymierzeńcem na ścieżce leczenia i uzdrawiania.

Oraz kilka (dobrych) mitów i legend: Udowodniono naukowo, że stosowanie ekstraktu z Kadzidłowca daje konkretne rezultaty w leczeniu nowotworów i raka ze względu na obecność tzw. „kwasu bosweliowego”. Choć czysta żywica wykazuje wysokie stężenie tego kwasu, to w destylowanym olejku eterycznym jego zawartość jest bardzo niska. Niemniej jednak liczne osobiste recenzje pokazują, że Kadzidłowiec we wszystkich swoich odmianach NAPRAWDĘ ma niezwykłe działanie przeciwnowotworowe. Zastosowanie hydrolatu z Kadzidłowca może być skuteczne, ponieważ zawiera on więcej kwasu bosweliowego, a to dlatego, że kwasy aromatyczne są na ogół wchłaniane przez wodę podczas destylacji i występują w bardzo niewielkiej ilości w olejkach eterycznych.

Uważana od wieków za „świętą”, prawdziwa natura Kadzidłowca jest zjawiskiem „wykraczającym” poza współczesne podejście naukowe. Prawdziwe paramedyczne rozumienie musi koniecznie uwzględniać wartość „para” (co w sanskrycie oznacza „poza”) i wykraczać poza zwykłą analizę biochemiczną. To doprowadziłoby nas do bardziej holistycznego zrozumienia kadzidła, a mianowicie tego, że może ono faktycznie pomóc nam ponownie połączyć się z naszym wewnętrznym przepływem życia (Prana lub Chi). I w ten sposób, przywracając nam utraconą wewnętrzną harmonię, może pomóc odnaleźć nową równowagę organizmowi z bilionami komórek. Równowagę, która z pewnością jest jednym z kluczowych czynników w leczeniu raka.

Prawdziwy święty sojusznik: Kadzidłowiec może nam pomóc na wiele sposobów. :Od strony duchowej olejek ten jest kojarzony  z ochroną przed materialistycznymi pokusami, podnoszeniem świadomości i niwelowaniem podświadomego stresu. To tłumaczy także, dlaczego Kadzidłowiec było i jest nadal używany do celów rytualnych.

Przejrzystość i jasność „łzy” żywicy można uznać za wyjątkową cechę, co prowadzi nas do wspomnianego już poglądu starożytnych, którzy uważali Kadzidłowiec za „substancję sprzyjającą boskiemu stanowi” i zdolną do uwolnienia wielu blokad – fizycznych i psychicznych, by mieć wolność bycia sobą.

Dopisek: gwiazda na niebie...

W Bułgarii, gdzie dorastałam i mieszkałam do 19 roku życia, po 1989 roku (był to początek transformacji ustrojowej) święto Bożego Narodzenia zostało ponownie uznane. W mojej rodzinie strażniczką tradycji Wigilii i Bożego Narodzenia była babcia. To ona najlepiej pamiętała i wiedziała, co i jak to zrobić – od przygotowania pity sodowej (na Podkarpaciu przygotowuje się na podobnej zasadzie tzw. proziak), po ułożenie wszystkich postnych dań na stole. Opowiadała nam o swojej babci oraz wspomnieniach z dzieciństwa i młodości. Zbieraliśmy się w domu, wokół stołu, a ona odmawiała modlitwę i okadzała stół węglem drzewnym z pieca i ziarenkami żywicy Kadzidłowca na płytce glinianej, a my kończyliśmy jej modlitwy wspólnym chóralnym „amen”.Mojej babci już od lat z nami nie ma, ale w Wigilię zawsze świeci jako ta najjaśniejsza gwiazda na moim niebie. A Kadzidłowiec ponownie rozgrzeje moje serce.

Z wyrazami miłości i podziękowania dla Babci.

Niech będzie światło, pokój, miłość i zdrowie dla Was wszystkich! Kochajcie się i bądźcie kochani!

* W tekście wykorzystano także odniesienia z książki „Essays on Holistic Aromatherapy” autorstwa dr. Malte Hotzela, założyciela Oshadhi.

Milena Ivanova, partner OSHADHI POLSKA. Wykwalifikowany aromaterapeuta kliniczny z Instytutu Tradycyjnej Medycyny Ziołowej i Aromaterapii w Londynie (ITHMA). Zajmuje się zawodowo aromaterapią od 8 lat. Obroniła z wyróżnieniem pracę dyplomową na temat „Zastosowanie olejków eterycznych w stomatologii: przegląd publikacji naukowych”. W latach 2020 – 2022 pełniła funkcję członka zarządu Międzynarodowej Federacji Profesjonalnych Aromaterapeutów IFPA (International Federation of Professional Aromatherapists) https://ifparoma.org/.

W latach 1997 - 2003 Milena mieszkała i pracowała w Warszawie. Poza tym przebywała i była profesjonalnie zaangażowana w USA, Francji, Austrii, Wielkiej Brytanii, Kazachstanie i Rosji. W 2016 roku, po 20 latach pracy w biznesie i finansach na świecie, ponownie skupiła się na działalności biznesowej i społecznej w Bułgarii. W 2003 roku ukończyła studia MBA w INSEAD France, w 2018 roku uzyskała również certyfikat niezależnego dyrektora INSEAD.

Milena jest uczennicą Gabriela Mojay'a, nauczyciela, autora licznych tekstów i prac naukowych na temat aromaterapii, uważanego za jednego z liderów i propagatorów wiedzy na temat rozwoju aromaterapii w oparciu o prace naukowe i badania na całym świecie. Gabriel specjalizuje się w badaniu i zastosowaniu olejków eterycznych oraz aromaterapii w połączeniu z Medycyną Wschodnią (a w szczególności Tradycyjną Medycyną Chińską).

** Absolut – można przeczytać więcej w Bazie Wiedzy: Jak produkowane są olejki eteryczne